Her yaştan bebek ve çocuk 2019 koronavirüs hastalığına (COVID-19) yakalanabilir ve komplikasyonlarını yaşayabilir. Çocuklarda olası COVID-19 semptomlarını ve çocuğunuzu korumak için neler yapabileceğinizi öğrenin.
Pandemi başladığından beri ABD’de bildirilen tüm COVID-19 vakalarının yaklaşık %19’unu çocuklar oluşturuyor. Eylül 2021’in başından bu yana yaklaşık 7,6 milyon çocuk vakası bildirilmiştir. Çocukların COVID-19’a yakalanma olasılığı yetişkinler kadar olsa da, çocukların ciddi şekilde hastalanma olasılığı daha düşük.
Çocukların ve ergenlerin %50’si hiçbir belirti göstermeden COVID-19 geçiriyor olabilir. Bununla birlikte, COVID-19’lu bazı çocukların hastaneye yatırılması, yoğun bakım ünitesinde tedavi edilmesi veya nefes almalarına yardımcı olmak için ventilatöre yerleştirilmesi gerekiyor. Araştırmalar, kişide; Obezite, Diyabet, Astım, Konjenital kalp hastalığı, Genetik durumlar, Sinir sistemini veya metabolizmayı etkileyen durumlar olması durumunda daha yüksek COVID-19 riski olduğunu göstermektedir.
Bebeklerde Aşı Takvimi (Detaylı Liste) 2022
Bebekler COVID-19’dan nasıl etkilenir?
1 yaşın altındaki bebekler, büyük çocuklara göre COVID-19’a yakalanmaları durumunda, hastalığı daha şiddetli ve riskli geçirebilir. Yeni doğanlar, doğum sırasında veya doğumdan sonra hasta bakıcılara maruz kalarak COVID-19’a yakalanabilir.
Doğumdan sonra hastanede kaldığınız süre boyunca COVID-19’unuz varsa veya semptomlar nedeniyle test sonuçlarını bekliyorsanız, uygun bir yüz maskesi takın ve yenidoğan bebeğinizin bakımını yaparken ellerinizi temiz tutun. Hastanedeyken yeni doğmuş bebeğinizin beşiğini yatağınızın yanında tutmanızda bir sakınca yoktur, ancak mümkün olduğunda bebeğinizle aranızda makul bir mesafe bırakın. Bu adımlar atıldığında, yenidoğanın COVID-19’a yakalanma riski düşüktür. Bununla birlikte, COVID-19 ile ciddi şekilde hastaysanız, yeni doğan bebeğinizden geçici olarak ayrılmanız gerekebilir.
COVID-19 olan ancak herhangi bir semptomu olmayan bebekler, koşullara bağlı olarak hastaneden eve gönderilebilir. Bebeğin bakıcılarının kendilerini korumak için yüz maskeleri takmaları ve ellerini yıkamaları önerilir. Bebeğin doktoruyla telefonla, sanal ziyaretlerle veya ofis içi ziyaretlerle 14 gün boyunca sık sık takip gereklidir. COVID-19 testi negatif çıkan bebekler hastaneden eve gönderilebilir.
Çocuklarda COVID-19’un belirti ve semptomları nelerdir?
COVID-19’lu çocukların birçok semptomu olabilir, sadece birkaç semptomu olabilir veya hiç semptomu olmayabilir. Çocuklarda COVID-19’un en sık görülen semptomları öksürük ve ateştir. Olası belirti ve semptomlar şöyledir:
- Ateş Üretken hale gelen öksürük
- Göğüs ağrısı
- Yeni tat veya koku kaybı
- Ayaklarda ve ellerde renk değişikliği gibi ciltte değişiklikler
- Boğaz ağrısı
- Bulantı, kusma, karın ağrısı veya ishal
- Üşüme
- Kas ağrıları
- Aşırı yorgunluk
- Şiddetli baş ağrısı
- Burun tıkanıklığı
COVID-19 semptomları, COVID-19’a maruz kaldıktan ortalama 6 gün sonra ortaya çıkar. Çocuğunuzun COVID-19 veya benzer semptomları olan grip veya saman nezlesi gibi başka bir hastalığı olup olmadığını anlamak zor olabilir. Çocuğunuzda COVID-19 olabileceğini düşünüyorsanız:
- Çocuğunuzun doktoruyla konuşun.
- Tıbbi bakım almak dışında çocuğunuzu evde ve başkalarından uzak tutun.
- Mümkünse, çocuğunuzun ayrı bir yatak odası ve banyo kullanmasını sağlayın.
- Gerektiğinde karantina ve izolasyon önlemleriyle ilgili olarak Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin (CDC) ve hükümetin tavsiyelerine uyun.
- Semptomların giderilmesine odaklanın. Dinlenmek, bol sıvı almak ve ağrı kesici kullanımı gibi…
Çocuğunuzun hastalığı şiddetlenirse mutlaka doktora ulaşın. Acil uyarı işaretleri:
- Nefes almada güçlük
- Göğüste kalıcı ağrı veya baskı
- Kafa karışıklığı
- Uyanamama veya uyanık kalamama
- Çocuğunuzun cilt tonuna bağlı olarak soluk, gri veya mavi renkli cilt, dudaklar veya tırnak
Çocuğunuzu COVID-19 için test edip etmemeye karar vermek için kullanılan faktörler, yaşadığınız yere bağlı olarak değişebilir. Türkiye’de doktor, çocuğunuzun semptomlarına ve ayrıca çocuğunuzun COVID-19 teşhisi konmuş biriyle yakın temasta bulunup bulunmadığına bakar. Daha sonra COVID-19 için teşhis testleri yapılıp yapılmayacağını belirler.
Ciddi seyreden COVID-19 hastalığında risk daha yüksektir. Bir sağlık kuruluşu COVID-19’un pozitiflik durumunu test etmek için burnun arkasından uzun ve esnek çubuk ile örnek alır (nazofaringeal sürüntü). Numune daha sonra test için bir laboratuara gönderilir. Çocuğunuz öksürüyorsa balgamı (balgam testi) test için gönderilebilir.
Çocuğunuzu COVID-19 Nazal Swab Testi (Burun Sürüntüsü) Sırasında Destekleme
Çocukları olası korku ve endişelerinden bazılarını hafifletmeye yardımcı olmak için bir COVID-19 burun sürüntüsü testine hazırlamak önemlidir. Çocuklar tıbbi bir teste girmeye hazır olduklarında, daha işbirlikçi ve uyumlu hale gelirler ve bu da onlar için olumlu bir başa çıkma deneyimi yaratır. Hemen alttaki Jennifer Rodemeyer’in konuşmasını çocuklarınıza okuyabilirsiniz.
Jennifer Rodemeyer (Çocuk Yaşamı Program Yöneticisi, Mayo Clinic): Merhaba, ben Jennifer ve Mayo Clinic’te çocuk yaşam uzmanıyım. Benim işim senin gibi çocukların tıbbi testlere hazırlanmasına yardım etmek.
Etrafta dolaşan ve insanları hasta hissettiren bir virüs olduğunu duymuş olabilirsiniz. Virüs bir mikroptur ve o kadar küçüktür ki onu göremezsiniz bile. Bu virüse yakalanan bazı kişilerde ateş veya öksürük olabilir ve ağrılı ve yorgun hissedebilirken, bazı kişilerde bu virüs olabilir ve hiç hasta hissetmeyebilir. İnsanlar bu virüsü eşyalara dokunarak kapabilirler. Bu nedenle ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkamanız önemlidir. Virüs ayrıca öksürük veya hapşırma yoluyla da yayılabilir. Bu nedenle öksürüğünüzü veya hapşırmanızı her zaman örtmek önemlidir.
Bugün, kendinizi hasta hissetseniz de hissetmeseniz de, tıbbi bakımınızda en iyi şekilde nasıl ilerleyebileceğimizi bilmemiz için size bir test yapmamız gerekecek. Bu tıbbi test, sizde virüs olup olmadığını söyleyecektir. Testinizi yaptırmaya gittiğinizde, sağlık hizmeti sağlayıcısı özel koruyucu giysiler giyecektir. Bu giysileri kendilerini ve sizi mikrop kapmaktan korumak için giyerler. Burun ve ağızlarını kapatmak için bir maske ve gözlerini korumak için şeffaf plastik bir kalkan takacaklar.
Testiniz sırasında yapabileceğiniz en önemli şey, bir heykel gibi kusursuzca hareketsiz oturmak. Hareket etmediğinizden emin olmak için ebeveyniniz veya bakıcınız, testiniz sırasında hareketsiz ve sakin kalmanıza yardımcı olacaktır.
Sağlık hizmeti sağlayıcısının, uzun, ince bir Q-ucu ile burnunuzun arkasına dokunması gerekir. Bunu yapmak için çenenizi yukarıda tutmanız gerekir, ardından sağlık hizmeti sağlayıcısı numune almak için Q-ucunu kısa bir süre burnunuza sokar. Bu olurken, Q-ucunu uzaklaştırmak istediğinizi hissedebilirsiniz, ancak sağlık hizmeti sağlayıcısının testi bitirebilmesi için mümkün olduğunca hareketsiz kalmanız gerçekten önemlidir. Q-ucu birkaç saniye içinde burnunuza girecek ve çıkacaktır.
Bazı çocuklar 3’e kadar saymanın veya derin bir nefes almanın kendilerini test yapılmadan önce rahatlattığını, bazıları ise en sevdikleri peluş hayvanı veya battaniyeyi tutmayı sevdiklerini söylüyor. Belki de rahatlamak için kendi yolunuz vardır. Test sırasında yapılacak en önemli şeyin vücudunuzu mükemmel bir şekilde hareketsiz tutmak olduğunu unutmayın.
Sağlık hizmeti sağlayıcısını farklı giysiler giyerken görünce birçok duyguya kapılabilirsiniz, ancak bu kişinin size değer verdiğini ve size yardım etmek istediğini bilin. Bu testi yaptırmamıza yardım ettiğiniz için teşekkür ederiz, böylece tıbbi bakımınıza nasıl devam edeceğimizi biliyoruz.
Çocuklarda multisistem inflamatuar sendrom (MIS-C) nedir?
Çocuklarda çok sistemli inflamatuar sendrom (MIS-C), vücudun bazı bölümlerinin (kalp, akciğerler, kan damarları, böbrekler, sindirim sistemi, beyin, cilt veya gözler gibi) ciddi şekilde iltihaplandığı ciddi bir durumdur. Kanıtlar, pozitif antikor testi sonuçlarıyla gösterildiği gibi, bu çocukların birçoğunun geçmişte COVID-19 virüsü ile enfekte olduğunu göstermektedir ve MIS-C’nin COVID-19 ile ilgili aşırı bir bağışıklık tepkisinden kaynaklandığını düşündürmektedir.
MIS-C’nin olası belirti ve semptomları şöyledir:
- 24 saat veya daha uzun süren ateş
- Kusma, İshal, Mide ağrısı
- Deri döküntüsü
- Hızlı kalp atışı
- Hızlı solunum
- Kırmızı gözler
- Dudaklarda ve dilde kızarıklık veya şişme
- Alışılmadık şekilde yorgun hissetme
- Ellerde veya ayaklarda kızarıklık veya şişme
- Baş ağrısı, baş dönmesi veya sersemlik
Büyümüş lenf düğümleri MIS-C’nin acil uyarı işaretleri şöyledir:
- Uyanamama veya uyanık kalamama
- Solunum güçlüğü
- Kafa karışıklığı
- Soluk, gri veya mavi renkli cilt, dudaklar veya tırnak yatakları – cilt tonuna bağlı olarak
- Şiddetli karın ağrısı
Çocuğunuz herhangi bir acil durum uyarı işareti gösteriyorsa veya başka belirti ve semptomlarla ciddi şekilde hastaysa, çocuğunuzu en yakın acil servise götürün veya 911’i veya yerel acil durum numaranızı arayın. Çocuğunuz ciddi şekilde hasta değilse ancak MIS-C’nin diğer belirtilerini veya semptomlarını gösteriyorsa, tavsiye için hemen çocuğunuzun doktoruna başvurun.
COVID-19’a yakalanan çocuklar uzun vadeli olumsuz etkiler yaşayabilir mi?
COVID-19 olan herkes COVID-19 sonrası bir durum geliştirebilir. Araştırmalar, hem hafif hem de şiddetli COVID-19’lu çocukların uzun süreli semptomlar yaşadığını göstermektedir. Çocuklarda en sık görülen semptomlar şunları içerir:
- Yorgunluk veya bitkinlik
- Baş ağrısı
- Uyuma güçlüğü
- Konsantrasyon güçlüğü
- Kas ve eklem ağrısı
- Öksürük
Bu belirtiler çocuğunuzun okula gitme veya olağan aktivitelerini yapma becerisini etkileyebilir. Çocuğunuz uzun süreli semptomlar yaşıyorsa, çocuğunuzun öğretmenleriyle ihtiyaçları hakkında konuşmayı düşünün.
Çocuklar COVID-19 ile sık sık ciddi hastalık yaşamıyorlarsa, neden bir COVID-19 aşısına ihtiyaçları var?
Bir COVID-19 aşısı, çocuğunuzun COVID-19’a yakalanmasını ve onu evde, okulda yaymasını önleyebilir. Çocuğunuz COVID-19 virüsü kaparsa, bir COVID-19 aşısı ciddi hastalıkları önleyebilir. Çocuğunuza COVID-19 aşısı yaptırmak, çocuğunuzun okulda kalmasına ve daha güvenli bir şekilde oyun buluşmalarına ve spor ve diğer grup etkinliklerine katılmasına yardımcı olabilir.
Çocuklar için hangi COVID-19 aşıları, ek birincil aşılar ve destekleyici aşılar onaylandı?
ABD’de, çocuklara yaş gruplarına göre şu COVID-19 aşıları sunulmaktadır:
5 ile 11 yaş arası: ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), bu yaş grubu için bir Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısına acil kullanım izni verdi. Bu aşı, üç hafta arayla verilen iki aşı içerir. 12 yaş ve üzeri kişilerde kullanılan Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısından daha düşük doz içerir. Bu aşı, 5-11 yaş arası çocuklarda COVID-19’u önlemede yaklaşık %91 etkilidir.
12 ila 15 yaş arası: FDA, bu yaş grubu için bir Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısına acil kullanım yetkisi verdi. Bu aşı iki atış içerir. İkinci doz, ilk dozdan üç ila sekiz hafta sonra verilebilir. 16 yaş ve üzeri kişiler için Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı ile aynı dozu içerir. Gerekirse, ikinci doz, ilk dozdan altı hafta sonra verilebilir. Bu aşı, 12-15 yaş arası çocuklarda COVID-19’u önlemede %100 etkilidir.
16 yaş ve üstü: FDA, bu yaş grubu için şimdi Comirnaty olarak adlandırılan bir Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısını onayladı. Bu aşı iki vuruş içerir. İkinci doz, ilk dozdan üç ila sekiz hafta sonra verilebilir. Gerekirse, ikinci doz, ilk dozdan altı hafta sonra verilebilir. Bu aşı, 16 yaş ve üstü kişilerde COVID-19 ile ciddi hastalıkların önlenmesinde %91 etkilidir. mRNA COVID-19 aşılarının birinci ve ikinci dozları arasındaki en kısa aralık, bağışıklık sistemleri zayıflamış kişiler ve toplumdan bulaşma veya ciddi hastalık riski endişesi nedeniyle hızlı korumaya ihtiyaç duyan kişiler için hala tavsiye edilmektedir. İlk ve ikinci dozlar arasında sekiz haftalık bir aralık, 12 yaş ve üzerindeki bazı insanlar, özellikle 12 ila 39 yaş arasındaki erkekler için en iyisi olabilir.
Küçük çocuklarda COVID-19 aşılarının kullanımına ilişkin çalışmalar da devam etmektedir. Bir COVID-19 aşısının ek bir birincil çekimi, aşılanmış ve yeterince güçlü bir bağışıklık yanıtına sahip olmayan kişilere yardımcı olabilir. CDC, orta veya ciddi derecede zayıflamış bağışıklık sistemine sahip 5 yaş ve üzerindeki çocukların ek bir doz Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı almalarını önermektedir. Bu atış ikinci atıştan en az dört hafta sonra yapılmalıdır. Takviye dozları, aşılanmış ve bağışıklık tepkisi zamanla zayıflamış kişilere yardımcı olabilir.
Araştırmalar, takviye dozu almanın COVID-19 ile enfeksiyon ve ciddi hastalık riskini azaltabileceğini düşündürmektedir. Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısının her iki dozu da kendilerine verilmişse ve üzerinden en az beş ay geçmişse, 12-17 yaş arası çocuklara Pfizer-BioNTech COVID-19 aşı takviyesi yapılmalıdır.
Çocuğumun COVID-19 kapmasını önlemek için ne yapabilirim?
Çocuğunuzun COVID-19 virüsünü kapmasını ve başkalarına bulaştırmasını önlemek için atabileceğiniz birçok adım vardır. CDC şunları önerir:
Aşı olmak. COVID-19 aşıları, COVID-19’a yakalanma ve yayılma riskini azaltır. Uygun çocuklara diğer aşılarla aynı gün içinde bir COVID-19 aşısı yapılabilir.
Yüz maskeleri takmak. Hastanede COVID-19’lu veya yeni COVID-19 vakalı çok sayıda kişinin bulunduğu bir bölgedeyseniz, CDC, aşılanmış olsanız da olmasanız da halka açık yerlerde iyi takılmış bir maske takmanızı önerir. 2 yaşından küçük veya güvenli bir şekilde maske takamayan engelli bir çocuğa yüz maskesi takmayın.
Elleri temiz tutmak. En az 20 saniye boyunca sabun ve su ile sık sık el yıkamayı veya en az %60 alkol içeren alkol bazlı el dezenfektanı kullanmayı teşvik edin. Çocuğunuzun öksürürken veya hapşırırken ağzını ve burnunu dirsek veya mendille kapatmasını sağlayın. Çocuğunuza gözlerine, burnuna ve ağzına dokunmamasını hatırlatın. Çocuklarınıza “Mutlu Yıllar” şarkısının tamamını iki kez (yaklaşık 20 saniye) söyleyene kadar ellerini yıkamayı öğretin.
Evinizi temizleme ve dezenfekte etmek. Sık temas edilen yüzeyleri ve nesneleri düzenli olarak ve evinizde ziyaretçileriniz olduktan sonra temizleyin. Ayrıca, bebeğin alt değiştirme masası gibi kolayca kirlenen alanları ve çocuğunuzun sık sık dokunduğu yüzeyleri ve nesneleri düzenli olarak temizleyin.
Daha güvenli aktiviteler seçmek. Mümkün olduğunda açık hava etkinliklerini veya iyi havalandırılmış alanlardaki iç mekan etkinliklerini seçin. Başkalarından 6 fit veya 2 metre uzakta durmayı zorlaştıran faaliyetlerden kaçının. Aşılanmamış veya aşı durumu bilinmeyen kişilerle ziyaretleri sınırlayın. Toplum içindeyken çocuğunuzla diğerleri arasındaki mesafeyi koruyun. Mümkünse hasta insanlarla yakın temastan kaçının. Ayrıca, özellikle çocuğunuz 2 yaşın altındaysa, düzenli çocuk ziyaretlerini ve çocuğunuzun diğer aşılarını takip edin. atılan güvenlik önlemleri hakkında COVID-19 kapma korkusunun çocuğunuzun diğer ciddi hastalıkları önlemek için aşı olmasını engellemesine izin vermeyin. COVID-19 virüsüne karşı korunmak için yönergeleri takip etmek çocuklar için zor olabilir. Sabırlı olun. İyi bir rol model olursanız çocuğunuzun liderliğinizi takip etmesi daha olası olacaktır.
Referanslar
- Kendinizi ve başkalarını nasıl korursunuz. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. 18 Ocak 2022.
- AskMayoExpert. COVID-19: Ayakta ve yatan hasta yönetimi (çocuk). Mayo Kliniği; 2021.
- Hastaysanız ne yapmalısınız? Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- Evde hasta birine bakmak. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. 19 Ocak 2022’de erişildi.
- Aşılı ve aşısız üyeleri olan aileler. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. 19 Ocak 2022’de erişildi.
- Ebeveynler için: Çocuklarda (MIS-C) COVID-19 ile ilişkili multisistem inflamatuar sendrom. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- Sık Sorulan Sorular: Şüpheli veya onaylanmış COVID-19 olan annelerden doğan bebeklerin yönetimi. Amerikan Pediatri Akademisi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- Pediatrik sağlık hizmeti sağlayıcıları için bilgiler. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- Çocuklar ve COVID-19: Devlet veri raporu. Amerikan Pediatri Akademisi. 28 Şubat 2022’de erişildi.
- Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı: Aşıyı uygulayan sağlık hizmeti sağlayıcıları için bilgi formu. ABD Gıda ve İlaç İdaresi. 6 Mayıs 2021’de erişildi.
- Çocuklar ve gençler için COVID-19 aşıları. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- Aşılarınızla güncel kalın. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- Comirnaty ve Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı sık sorulan sorular. ABD Gıda ve İlaç İdaresi. 23 Ağustos 2021’de erişildi.
- COVID sonrası koşullar. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 18 Ocak 2022.
- FDA, Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısının 5 ila 11 yaş arası çocuklarda acil kullanım için yetkilendirdiğini duyurdu. ABD Gıda ve İlaç İdaresi. 2 Kasım 2021’de erişildi.
- Maske rehberiniz. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
- COVID-19 aşı güçlendirici çekimler. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. Erişim tarihi: 6 Ocak 2022.
- Şu anda Amerika Birleşik Devletleri’nde onaylanan veya izin verilen COVID-19 aşılarının kullanımına ilişkin geçici klinik hususlar. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri. 25 Şubat 2022’de erişildi.
#Bebeklerde #çocuklarda #COVID19 #eniyibebek
