Bebeklerde aşı takvimi, devletimizin ücretsiz sunduğu rutin aşılar, bebekler için yaptırılan özel aşılar, erken doğan bebeklerin aşı takvimi bu makalemizde. Bu yazımızda bebeklerde aşı takviminin önemini anlattık. En değerli varlıklarımız olan bebeklerimizin sağlığı için lütfen aşı takvimine uyunuz.
Aşılama Nedir? Bebeklerde Aşı Takviminin Önemi Nedir?
Hastalıklara neden olan bazı bulaşıcı mikropların, canlı olmayan veya zayıflatılmış versiyonları insan vücuduna enjekte edilir. Doğal enfeksiyon sonrası oluşan bağışık cevaba benzer cevap alınmasına “aşılama” denir. Bağışıklık sistemimiz aşılama sonrası zayıflatılmış mikroplarla savaşmaya başlar ve bu durum hastalığa neden olmaz. Aşılama bulaşıcı hastalıklara karşı toplumu korumanın en etkili, en ekonomik ve en güvenilir yöntemlerinden birisidir.
Bebeklerde aşının önemi bağışıklığı sağlamaktır. Bebeklerde aşı takvimini uygulayarak bazı hastalıkların ortaya çıkışını engelleyebiliriz. Aşılar ile bağışıklığın güçlendirilmesi, bu hastalıklardan kaynaklanan ölümleri ve sakatlıkları önlemeyi sağlar.
Bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığı aşıların kullanılmaya başlandığından itibaren azalmıştır. Bebeklerde aşı takvimi, bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin önlenmesine önemli katkı sağlanmıştır. Aşılama, tüm tıbbi tedavilerden daha çok yaşam kurtarır ve aşılar insan sağlığına olumlu katkı açısından diğer koruyucu ve tedavi edici yöntemlerden daha etkindir. Bu nedenle birçok aşı belli bir ulusal aşı programı içerisinde, bütün çocuklara uygulanmaktadır.
Hayat kurtarmak ve bulaşıcı hastalıkların yayılımının engellenmesi için bebeklerde aşı takvimi büyük önem arz etmektedir. Bebeklerde aşı takvimi erken dönemde başlar ve en kısa sürede hastalıklara (tüberküloz, difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci,kızamık, kızamıkçık, kabakulak, hepatit B, pnömokok enfeksiyonları, hepatit A ve su çiçeği) karşı tam bağışık olmalarının sağlanması sağlanır.
Bebeklerde Rutin Aşılar Ve Uygulama Takvimi
Bebeklerde aşı takvimi nasıl olmalıdır? Aşıların açıklamaları (kısaltmaları) ve uygulanması gereken dozlar belirtilmiştir.
Bebeklerde aşı takviminde her ülkenin rutin aşı uygulamaları farklı olabilir. Her ülkede hastalıkların sıklığı, çeşitleri veya ölüm oranları, aşıların o ülkedeki şemasını belirler. Bu faktörler ülkeden ülkeye büyük farklılıklar gösterdiğinden, dünya üzerinde uygulanan çok sayıda ulusal aşı şeması vardır. Günümüzde de kullanılan rutin aşıların listesi giderek artmaktadır. Türkiye’de bebeklerde aşı takvimini oluşturan rutin aşıların listesi şu şekildedir:
Yeni Doğan Bebek Aşıları (İlk 24 Saat)
Hepatit B: 1. Doz
1. Ay Aşıları
Hepatit B: 2. Doz
2. Ay Aşıları
BCG: Verem
DaBT-İPA-Hib: 5’li Karma Aşı (Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus Influenza Tip B), 1. Doz
KPA: Konjuge Pnömokok Aşısı, 1. Doz
4. Ay Aşıları
DaBT-İPA-Hib: 5’li Karma Aşı (Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus Influenza Tip B), 2. Doz
KPA: Konjuge Pnömokok Aşısı, 2. Doz
6. Ay Aşıları
Hepatit B Aşısı 3. Doz
DaBT-İPA-Hib: 5’li Karma Aşı (Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus Influenza Tip B), 3. Doz
OPA: Oral Polio Aşısı (Çocuk Felci Aşısı), 1. Doz
9. Ay Aşıları
KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Aşısı (Salgın Riski olan Bölgelerde Uygulanır, Risk Yoksa Uygulanmaz)
12. Ay Aşıları
KPA: Konjuge Pnömokok Aşısı, Pekiştirme Dozu (Rapel)
KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Aşısı, 1. Doz
Suçiçeği: 1. Doz
18. Ay Aşıları
DaBT-İPA-Hib: 5’li Karma Aşı (Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus Influenza Tip B), Pekiştirme Dozu (Rapel)
OPA: Oral Polio Aşısı (Çocuk Felci Aşısı), 2. Doz
Hepatit A: 1. Doz
24. Ay Aşıları
Hepatit A: 2. Doz
48. Ay Aşıları
KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Aşısı, 2. Doz
DaBT-İPA: 4’lü Karma Aşı (Difteri, Aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio), Pekiştirme Dozu (Rapel)
13 Yaş Aşıları
Td: Erişkin Tipi Difteri-Tetanoz Aşısı, Pekiştirme Dozu (Rapel)
Bebeklerde Özel Aşılar Ve Uygulama Takvimi
Sağlık Bakanlığı’nın rutin aşıları dışında uygulanabilir özel aşı türleri de mevcuttur. Bu aşılar isteğe bağlı olup uzman takibiyle yapılmalıdır. Bebeklerde özel aşı takvimi de vardır. Bazıları belirli bir aydan önce tamamlanmalıdır (rotavirüs aşısı gibi). Bunun için mutlaka bebeklerin özel aşı takviminin de önceden bilinmesi gerekir.
Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan bebeklerde aşı takvimi dışında, rutin programda olmayan fakat uygulamakta olduğumuz aşılarımız da mevcuttur. Bu aşılar; rota virüs, menengokok (menenjit) ve HPV aşılarıdır. Rotavirus aşısı 2. aydan itibaren 2 ya da 3 doz şeklinde, Menenjit aşısı ise 9. aydan itibaren 1 doz ya da 2 doz şeklinde, HPV aşısı ise 3 doz şeklinde uygulanmaktadır.
Meningokok Aşısı
9. Aydan itibaren uygulanabilir. Beyin zarının bakteri kaynaklı iltihaplanmasının engellenmesi için uygulanır. Ülkemizde olmasada birçok ülkede rutin aşı listesine dahil edilmiştir.
Rotavirüs Aşısı
2-3 Aylıkken başlanır ve 6. aya kadar tamamlanmalıdır. Aşının markasına göre 2-3 doz uygulanabilir. Rotavirüs kaynaklı ağır ishal sorununu (bazen hastanede yatacak şiddette olabilir) engellemek için uygulanır. Bebeklik veya çocukluk döneminde görülebilir.
HPV Aşısı
9 Yaştan itibaren kız çocuklarına uygulanır. Rahim ağzı kanserini ve genital bölgede oluşan siğilleri engellemek için uygulanır.
Grip Aşısı
Bizlere de olduğu gibi her sene özellikle kalp rahatsızlıkları olan bebek veya çocuklara sonbahar ayında uygulanması önerilir.
Bebeklerin Aşı Takviminde Bilinmesi Gerekenler
Bebeklerde aşı takvimi hakkında bilinmesi gerekenleri soru-cevap şeklinde açıklamaya çalıştık. Bu soruların haricinde başka bir sorunuz varsa yorumlar kısmına özellikle belirtmenizi isteriz. Bu şekilde kimsenin aklında en ufak bir soru kalmasın istiyoruz.
Bebekler ve çocuklarda devletimizin uyguladığı rutin aşılar ücretsiz mi?
Evet. Tamamen ücretsizdir.
Bebekler ve çocuklarda özel aşılar ücretli mi?
Evet. Bebeklerde özel aşılar kendi isteğimizle uygulanacağından ücretlidir. Hatta yapılan aşının markasına göre ücretler değişmektedir.
Bebekler ve çocuklarda aşı takviminin takibini kim yapacak?
Aile hekiminizin bulunduğu aile sağlığı merkezleri size bir aşı karnesi verir. Bebeklerde rutin aşı takviminin takibini yapar ve aşı karnenize işlerler. Aşı takvimi için sizleri bilgilendirir. Bunun dışında zamanı geldiğinde bazı özel aşıları yapıp yapmayacağınızı da sorabilir. Kısacası bebeklerde aşı takviminin uygulanmasını hem siz hemde aile sağlığı merkezleri takip eder.
Erken doğan bebeklerde aşı takvimi nasıl uygulanır?
Erken doğan bebeklerde aşı takvimi konusunda doktorunuzun verdiği karar önemlidir. Ama genelde hayati problem olmayan erken doğumlarda (prematüre bebeklerde) aşı takvimi, normal doğmuş gibi uygulanır. Örneğin 2. ay aşısı bebek doğduktan 2 ay sonra uygulanır.
Bebekler ve çocuklarda aşı takvimini kaçırırsak ne olur?
Bebeklerde aşı takvimini kaçırırsanız veya bilerek aşı yaptırmazsanız bağışıklık sistemleri, aşı yaptırılanlara göre daha zayıf kalır. Bu nedenle de birçok hastalıkla mücadele edemeyen bebekler, sakatlık tehlikesi ve hayati riskle karşı karşıya kalabilir. Çocukların sağlıkla büyüyerek gelişebilmesi için aşı takviminin takip edilmesi ve doğru zamanlarda yaptırılması büyük önem taşır. Her şeyden önemli olan varlıklarımızın sağlıklı büyüyüp gelişmelerini istiyorsak aşı takvimini kesinlikle kaçırmamalıyız.
Her aşıdan sonra bebeğin ateşi çıkar mı? Çıkarsa ne yapmalıyız?
Bazı aşılardan sonra hafif düzeyde ateş görülebilir ve bu durum normal olarak kabul edilir. Calpol gibi ateş düşürücü ilaçlar ile ateşin yükselmesini engelleyebilirsiniz. Yine de her zaman aşı yapılırken aşıyı uygulayanlara ya da doktorunuza mutlaka danışarak uygun şekilde müdahale edin.
Aşının yan etkileri nelerdir?
Günümüz aşılarının yan etkileri yok denecek kadar azaltılmıştır. Tüm ilaçlar gibi aşılar da bazı yan etkilere yol açabilmektedir. Aşı ile ilişkili en sık karşılaştığımız yan etkiler, kısa sürede kendiliğinden düzelen ateş, aşı yerinde şişlik, ağrı ve kızarıklık, kırıklık gibi yaygın yan etkilerdir.
Hayır. Ülkemizde ve dünyada şuan için bebeklere herhangi bir koronavirüs aşısı uygulanmamaktadır.
